(TBKTSG Online) - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) Tiếu Cương đã bị chỉ trích nặng nề tại cuộc họp khẩn cấp ngày 7-1 của Quốc vụ viện ở Bắc Kinh vì cơ chế tự động ngưng giao dịch trên thị trường chứng khoán Trung Quốc (TQ) do ông khởi xướng không có hiệu quả, tờ The Wall Street Journal cho biết .
Cơ chế này, tiếng Anh gọi là circuit-breaker (cầu dao điện), được thiết kế nhằm ngăn ngừa giá cổ phiếu rơi tự do và bảo vệ các nhà đầu tư nhưng thực tế lại gây ra tác dụng ngược khiến thị trường chứng khoán TQ lao dốc mạnh hơn trong tuần vừa qua. CSRC buộc phải tạm ngưng áp dụng cơ chế này sau 4 ngày vận hành.
Thất bại này một lần nữa gây mất uy tín cho ông Tiếu Cương, người vốn đã bị các nhà đầu tư và các quan chức TQ chỉ trích vì những bước đi chính sách sai lầm, góp phần làm thị trường chứng khoán TQ rơi vào khủng hoảng trong mùa hè năm ngoái.
“Ông Tiếu Cương đang chịu áp lực khủng khiếp”, một quan chức giấu tên ở CSRC cho biết. “Không giống như trong mùa hè năm ngoái khi ông có thể đối mặt với các lời chỉ trích không công bằng trước làn sóng bán tháo cổ phiếu, cú rớt mạnh của thị trường lần này là kết quả trực tiếp từ một cơ chế mà ông kiên quyết đưa vào vận hành”.
CSRC là một cơ quan thuộc Quốc vụ viện, tức chính phủ TQ, và ông Tiếu Cương phải báo cáo trực tiếp với ban lãnh đạo Đảng Cộng sản TQ. Tuy nhiên, ông có một số quyền tự do nhất định trong việc xác định phương hướng thúc đẩy sự phát triển của các thị trường vốn. Đây là một nhiệm vụ quan trọng khi Chủ tịch TQ Tập Cận Bình muốn dựa vào thị trường chứng khoán để huy động vốn cho các công ty nhà nước đang cõng gánh nặng nợ nần.
Đầu năm 2015, ông Tiếu Cương cùng nhiều quan chức khác ca ngợi đà tăng chứng khoán bắt đầu từ cuối năm 2014 như là minh chứng cho các chính sách của Bắc Kinh giúp nền kinh tế vững chắc hơn.
Tuy nhiên khi các nhà đầu tư vay mượn tiền để mua cổ phiếu bắt đầu bán ra cổ phiếu vào giữa tháng 6-2015, khiến thị trường rơi mạnh, ông Cương bị chỉ trích vì không kiểm soát hiệu quả các khoản vay. Rồi sau đó, ông tiếp tục bị soi xét khi chủ trì cuộc giải cứu thị trường vụng về.
Chuyên gia Scott Kennedy ở Trung tâm Nghiên cứu quốc tế và chiến lược (CSIS) có trụ sở ở Washington, Mỹ nói: “Ông Tiếu Cương có thể phạm nhiều sai lầm nhưng ông ấy không đáng bị chỉ trích nặng nhất. Những người chỉ đạo ông ấy đẩy tăng thị trường chứng khoán vào năm 2014 và giải cứu nó vào năm 2015 phải chịu trách nhiệm nhiều nhất”.
Tuy nhiên, lần này, nhiều người cho rằng ông Tiếu Cương phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho làn sóng bán tháo cổ phiếu khiến 1.100 tỉ đô la Mỹ giá trị chứng khoán TQ bốc hơi chỉ trong chưa đầy 1 tuần đầu năm 2016. “Cơ chế tự ngưng giao dịch do ông ấy thiết kế không có tác dụng. Đó là một sai lầm chính sách lớn”, Peng Junming, một cựu quan chức Ngân hàng trung ương TQ, nhận định.
Cơ chế “đoản mệnh” này đã phải mất 3 năm “thai ngén”. Ngay sau khi nhậm chức chủ tịch CSRC vào năm 2013, ông Tiếu Cương bị chấn động bởi một lỗi giao dịch của một công ty môi giới chứng khoán tại Thượng Hải khiến thị trường chứng khoán TQ biến động mạnh. Kể từ đó, ông tìm cách thiết lập một cơ chế “cầu dao” tự động ngưng giao dịch tương tự như ở Mỹ khi thị trường biến động bất thường. Ông đã nhiều lần đề cập đến tính cấp thiết của cơ chế này đến nỗi truyền thông TQ gán cho ông biệt danh “Ông Cầu Dao”.
Cơn khủng hoảng thị trường chứng khoán trong mùa hè năm ngoái càng thôi thúc ông nhanh chóng giới thiệu các công cụ khống chế các cơn bán tháo cổ phiếu vì hoảng loạn. Tháng 9-2015, ông chỉ đạo các quan chức của CSRC lập kế hoạch cho cơ chế tự động ngưng giao dịch.
Tuy nhiên, đề xuất của ông bị nhiều nhà phân tích và nhà đầu tư đánh giá là không thực tế. Một vấn đề của cơ chế này là các ngưỡng kích hoạt ngưng giao dịch quá thấp: ngưng 15 phút khi chỉ số CSI 300 tăng/giảm 5% và ngưng cả ngày khi chỉ số này tăng/giảm 7%.
Ngay cả các quan chức ở các sở giao dịch chứng khoán của TQ cũng ngờ vực về kế hoạch này. Một báo cáo của Sở Giao dịch chứng khoán Thâm Quyến nộp cho CSRC vào cuối năm ngoái nói rằng ngưỡng tự động ngưng giao dịch như trên quá thấp ở một thị trường chứng khoán có đến 99 triệu nhà đầu tư cá nhân như TQ.
Ông Tiếu Cương vẫn cương quyết cho rằng cơ chế này sẽ có tác dụng khi thị trường gặp khủng khoảng. Và chỉ sau 4 ngày vận hành, cơ chế này đã gây ra hai vụ “nổ cầu chì” (ngưng giao dịch), vô hiệu hóa cơ hội cho thị trường tự hồi phục cũng như khiến các nhà đầu tư mắc kẹt trong các khoản lỗ.
