LĐO - Bộ trưởng Bộ KHCN Chu Ngọc Anh hôm qua đã ra trước nghị trường với một nhận định dũng cảm: Rằng sau gần 1 thập kỷ, Luật Chuyển giao công nghệ đang vướng mắc, đang bất cập, đang không thể kiểm soát và ngăn chặn được các luồng công nghệ lạc hậu du nhập.
Cơ quan thẩm tra cũng thẳng thắn không kém: Công nghệ thông qua mua máy móc, thiết bị phần lớn đã lạc hậu 2-3 thế hệ... ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế”.
Rất đáng hoan nghênh khi các nhà làm luật đang cố gắng tạo ra một hàng rào luật pháp để ngăn điều mà Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lo ngại “Việt Nam đang trở thành bãi rác công nghệ thế giới”.
Để thấy rõ quyết tâm của Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, xin mở ngoặc thêm một chi tiết nhỏ là quyết tâm của bộ này khi ràng buộc các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng phải “có tuổi đời chưa quá 10 năm, chất lượng còn 80%”. Các DN đương nhiên không thích điều này. Bởi nói như TS Nguyễn Khắc Kinh “Đa số đều muốn theo kiểu càng nhẹ càng tốt bởi, nhất là các DNNN, họ mua công nghệ lạc hậu về nhưng có khi không nhằm mục đích sản suất. Có khi công nghệ được các nước bán với giá 1 USD, nhưng khi mua về khai là 3 USD...”.
Một dự án luật về công nghệ, quá đúng - là phải ngăn được công nghệ rác, công nghệ bẩn.
Hôm qua, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã nhắc đến vụ Formosa như một bài học về công nghệ xử lý môi trường.
Nhưng không chỉ có một Formosa.
Xin dẫn lời Viện trưởng Viện Chiến lược công nghiệp Nguyễn Anh Sơn, rằng: Công nghiệp thép ngày nay là cái bẫy mà các nước phát triển đang dồn đẩy sang các nước đi sau vì thép điển hình cho thứ công nghệ gây bẩn môi trường và hiệu quả kinh tế thấp.
Rằng thứ duy nhất mà nó mang lại là sử dụng quá nhiều tài nguyên từ đất đai đến nguồn nước, tiêu thụ quá nhiều năng lượng trong khi việc làm tạo ra chủ yếu là lao động phổ thông - những lao động “ mới 45 tuổi mà đã còm nhom gầy yếu, mất sức lao động trở nên không nghề nghiệp, không tương lai, thành gánh nặng cho xã hội”.
Một thời ximăng lò đứng giờ vẫn chưa giải quyết hết hậu quả. Một Formosa đã là quá nhiều, quá tệ.
Người dân ủng hộ quyết tâm của ông, nhưng xin hãy bắt đầu bằng hiện tại, thưa Bộ trưởng Chu Ngọc Anh.
