Tamnhin - Công ty TNHH gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh đã cúi đầu nhận tội và xin lỗi nhân dân Việt Nam trong vụ xả thải gây ô nhiễm môi trường bốn tỉnh miền trung. Đáng chú ý là ngay từ đầu việc thẩm định, cấp phép dự án này đã có nhiều vấn đề sai phạm từng bị Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trong kết luận thanh tra số 1538/KL-TTCP ngày 3.7.2014.
Theo như kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), dự án đầu tư và xây dựng Nhà máy liên hợp luyện thép và cảng nước sâu Sơn Dương (dự án Formosa) do Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Đài Loan làm chủ đầu tư đã được Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng cấp phép đầu tư với thời hạn 70 năm.
Việc cấp phép với thời hạn này theo TTCP là sai quy định, vì điều 52 của Luật đầu tư quy định thời hạn hoạt động của dự án nước ngoài phải phù hợp với yêu cầu hoạt động của dự án và không quá 50 năm. Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ ra quyết định về thời hạn dài hơn nhưng không được quá 70 năm. Đối chiếu với hồ sơ tại thời điểm thanh tra, TTCP cho biết Chính phủ chưa có ý kiến cho phép thời hạn hoạt động của dự án trên 50 năm.
Đặc biệt, TTCP chỉ rõ đây là dự án nằm trong khu vực khá nhạy cảm (cảng biển khu vực liên quan đến An ninh quốc phòng). Bởi vậy, việc Hà Tĩnh vượt quyền Chính phủ để cho thuê đất lên đến thời hạn 70 năm là một sai phạm rất nghiêm trọng.
TTCP đã yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, xem xét, xử lý việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Formosa 70 năm sai quy định tại Điều 52 và các quy định của pháp luật liên quan.
Hà Tĩnh bảo đúng quy định
Ông Võ Kim Cự - nguyên Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh – hiện nay đang là Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam, người gắn bó với dự án Formosa từ những ngày đầu từng khẳng định: “Tất cả các quyết định của UBND tỉnh cũng như các cơ quan, ban ngành Hà Tĩnh liên quan đến các dự án kinh tế, đặc biệt là dự án Formosa đều đúng với các qui định của pháp luật hiện hành”.
Trong buổi công bố kết luận của Thanh tra Chính phủ vào ngày 25-3-2015 về những sai phạm của Hà Tĩnh, nói về việc cấp phép 70 năm cho Formosa, ông Võ Kim Cự cũng cho rằng việc này UBND tỉnh đã xin ý kiến của Chính phủ, Bộ KHĐT đã có ý kiến đồng ý cấp phép 70 năm.
Tuy nhiên, khi đó Phó tổng TTCP đã nhấn mạnh không nên đồng nhất 2 khái niệm: việc Chính phủ và Bộ KHĐT có ý kiến đồng ý cho thuê đất 70 năm là sau khi có kết luận của TTCP. Và TTCP kết luận việc Hà Tĩnh cấp Giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư khi chưa được Chính phủ đồng ý là vi phạm.
Ông Thái Sinh, Chánh thanh tra tỉnh Hà Tĩnh thời điểm công bố kết luận của TTCP (tháng 3/2015) đã từng trả lời báo chí: “Dự án Formosa là một trong những dự án kinh tế trọng điểm, được Chính phủ rất quan tâm và thường xuyên chỉ đạo. Trong thực tế, từ khi được cấp giấy chứng nhận đầu tư cho đến nay, nhà đầu tư đã triển khai dự án đúng tiến độ, làm thay đổi căn bản cơ cấu kinh tế theo hướng CNH – HĐH của Hà Tĩnh. Trong quá trình thực hiện dự án, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Nhưng phải khẳng định rằng, những thiếu sót đó là những thiếu sót thuộc về thủ tục hành chính, hoàn toàn không mang tính vụ lợi, tất cả vì sự phát triển chung. Đến thời điểm này, có thể khẳng định, Formosa là một dự án hoàn toàn đúng đắn, đang và sẽ đóng vai trò then chốt đối với sự phát triển vững mạnh về kinh tế - xã hội của địa phương”.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, việc Formosa xả thải đã gây ra thảm họa môi trường biển lớn chưa từng có ở nước ta, gây thiệt hại năng nề về kinh tế cũng như tâm lí bất ổn, hoang mang, lo lắng cho người dân các tỉnh miền trung.
Phát biểu tại cuộc họp Chính phủ ngày 1.7 vừa qua, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu phải thanh tra, kiểm tra quá trình cấp phép cho Formosa. "Phải xem trong quá trình thẩm định, phê duyệt, quy hoạch có tiêu cực hay không để xử lý nghiêm trước pháp luật", Phó thủ tướng chỉ đạo.
Liên quan đến vụ việc này, sáng hôm qua 4.7, Bộ Công an và Công an tỉnh đã vào cuộc và có những buổi làm việc đầu tiên đối với những cơ quan liên quan để tìm hiểu quá trình cấp phép, giám sát xả thải tại Formosa.
Cụ thể, lực lượng công an đã làm việc với ông Võ Tá Đinh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh để tiếp cận hồ sơ liên quan trách nhiệm của tập thể, cá nhân của Sở này khi để Formosa xả thải gây nhiễm độc biển. Cảnh sát cũng tiếp cận các số liệu hoạt động thuế của Formosa từ Chi cục thuế Hà Tĩnh. Trước đó, cơ quan công an đã làm việc với Ban quản lý Khu kinh tế Hà Tĩnh, UBND thị xã Kỳ Anh…
Ông Dương Tất Thắng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, quan điểm của tỉnh là sẽ xử lý nghiêm theo quy định các cá nhân, đơn vị liên quan trong việc quản lý, giám sát Formosa xả thải.
