Thứ Tư, 30 tháng 3, 2016

“Trên thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống có từ lâu rồi”

XUÂN HẢI

LĐO - Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) đã nói như vậy với báo chí bên lề Quốc hội sáng 30.3, về việc Quốc hội đang thảo luận về việc miễn nhiệm, bầu các chức danh lãnh đạo cao cấp nhà nước.

Thưa ông, hôm nay Quốc hội sẽ miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia. Vậy, sau khi miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, quy trình bầu chọn nhân sự sẽ diễn ra như thế nào? 

Trước hết phải nói sự khác thường trong lần bầu những chức danh lãnh đạo nhà nước trong nhiệm kỳ Quốc hội này. Thông thường các chức danh này được bầu cho một nhiệm kỳ mới và do một nhiệm kỳ Quốc hội mới bầu. Mặc dù chúng ta đã chứng kiến rất nhiều lần có sự thay đổi nhân sự, trước hết là do kết quả quyết định trong tổ chức Đảng. Ví dụ như thời kỳ Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh sang làm Tổng Bí thư chuyển giao cho ông Nguyễn Văn An. Trong những trường hợp ấy tương đối đơn giản hơn, bởi vì các ông ấy vẫn ở cương vị Ủy viên Bộ Chính trị. Nhưng lần này có lẽ là kết quả của Đại hội XII, có thể nói là lần đầu tiên 3 chức danh quan trọng nhất của nhà nước sau đại hội không tham gia Ban chấp hành T.Ư và không tham gia Bộ Chính trị. Do vậy, nếu để kéo dài tình trạng những chức danh cao cấp ấy không có cương vị trong đảng thì không phù hợp với thiết chế chính trị của ta. Vì thế lần này chúng ta phải làm một lúc bầu 3 chức danh quan trọng (Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Nước, Thủ tướng Chính phủ - PV). Đây là tình huống phù hợp với đòi hỏi để làm cho bộ máy sớm đi vào hoạt động một cách  có hiệu quả trong công tác đối nội và đối ngoại.

Hơn thế nữa, trong chừng mực nào đó, những người từ nhiệm trước nhiệm kỳ cũng là sự hy sinh. Vì thế  thủ tục như đã thông báo có động tác từ nhiệm, rời chức vụ để có cơ sở bầu những người mới. Việc bầu như mọi quy trình khác, bảo đảm sự giám sát của Quốc hội trong việc đánh giá các nhân sự  tương xứng với những chức năng được Hiến pháp quy định cũng như những chuẩn mực tiêu chuẩn. Mặc dù ai cũng biết công tác nhân sự  nó quyết định ở  bên tổ chức đảng. Đây  liệu có hình thức không? Tôi nghĩ nó giống như lấy biểu quyết tín nhiệm các chức danh trong Quốc hội, trong đó có các vị lãnh đạo cao cấp của Đảng và nhà nước  để thể hiện đòi hỏi của người dân thông qua các đại biểu của mình, để thể hiện sự tín nhiệm và nó cũng tăng cường trách nhiệm nhất là lần này nhiều chức danh quan trọng phải có sự tuyên thệ trước Quốc hội. Tôi cho đây là những điều cần thiết để tạo ra được yếu tố khiến cho người được nhận nhiệm vụ mới không những nhận được vinh dự mà còn ý thức được trách nhiệm của mình.

Vậy theo ông đại biểu Quốc hội thể hiện vai trò trách nhiệm của mình như thế nào trong việc miễn nhiệm, bầu các chức danh lãnh đạo nhà nước?

Trước hết phải thực hiện đúng luật, không coi đây là vấn đề hình thức. Chúng ta hoàn toàn có quyền giám sát tính chân thật, tính  chính xác  của những dữ liệu liên quan đến nhân vật ấy và căn cứ vào tiêu chuẩn, kể cả sự tín nhiệm mà chúng ta cảm nhận được trong xã hội, trong quá trình những vị ấy hoạt động. Tuy nhiên, lần này có thể nói là lần đầu tiên nhiều gương mặt mới được đặt vào vị trí mới, làm cho mọi người hy vọng.

Chúng  ta đã trải qua công tác tổng kết, kể cả trách nhiệm cá nhân lẫn bộ máy tổ chức trong bộ máy nhà nước. Tôi nghĩ rằng để lại nhiều bài học, nhiều di sản, kể cả tích cực lẫn không tích cực, đòi hỏi người kế nhiệm phải gách vác nó. Tôi nghĩ đây chính là cơ hội để các vị đặt vào vị trí mới thể hiện năng lực của mình.  Năng lực ấy có cả yếu tố đổi mới, khác trước.

Trong báo cáo công tác nhiệm kỳ của Quốc hội, các đại biểu cũng đã chỉ ra nhiều hạn chế, tồn tại, bài học kinh nghiệm của nhiệm kỳ qua, theo ông nhiệm kỳ mới cần có sự chuẩn bị như thế nào để tiếp thu những bài học kinh nghiệm đó giúp cho Quốc hội hoạt động hiệu quả hơn? 

Mong nhiệm kỳ tới sẽ hoàn thiện hơn cơ chế về mặt pháp lý, trách nhiệm cá nhân. Mỗi vị cán bộ ở cương vị của mình, đặc biệt cương vị lãnh đạo nhà nước thể hiện trách nhiệm cá nhân. Trách nhiệm ấy thể hiện anh thực hiện hết quyền năng của mình được Luật quy định. Ví dụ yêu cầu cách chức người không xứng đáng. Chính hiện nay tình trạng luật pháp không đi vào đời sống bởi vì cơ quan hành pháp, thực thi pháp luật không làm hết trách nhiệm của mình, không bị xử lý. Bản thân các vị quan chức quan cấp cao cũng phải nghĩ đến văn hoá từ chức nếu mình không hoàn thành nhiệm vụ. 

Ngay việc, hiện nay một số vị lãnh đạo từ nhiệm trước nhiệm kỳ, thể hiện văn hoá của mình, tự rời bỏ chức vụ vì trách nhiệm chung. Đó là thứ từ chức, được người dân chia sẻ, tôn vinh. Tôi nghĩ đây chính là cơ hội làm cho nhận thức xã hội cho đến xây dựng cơ chế chính trị và quan trọng nhất là , trong ý thức người gánh vác trách nhiệm cũng thay đổi theo sự phát triển.

Lần đầu tiên Trung ương giới thiệu ứng một cử viên nữ vào vị trí Chủ tịch Quốc hội, ý kiến của ông về việc này như thế nào?

Đây là dấu ấn đầu tiên, còn là bước ngoặt hay không thì phải để thời gian trả lời. Có thể là tiền lệ tích cực, nhưng tiền lệ này rất đáng mừng. Nhưng tôi lưu ý rằng, nhìn ra thế giới thì nữ làm Thủ tướng, Tổng thống là nữ có từ lâu rồi. Tôi vui mừng có yếu tố mới, nhưng đừng coi là gì đó quá đặc biệt.

Vậy ông có kỳ vọng như thế nào vào việc tuyên thệ của lãnh đạo cao cấp nhà nước khi nhận chức tới đây?

Từ lịch sử xa xưa trong truyền thuyết các vua Hùng cũng đã có tuyên thệ. Quốc hội đầu tiên, Chính phủ đầu tiên cũng có tuyên thệ. Thế giới đã quá phổ biến việc này thì sao mình không tuyên thệ? Hơn nữa, đảng viên tuyên thệ được thì sao các quan chức không tuyên thệ được? Lần này việc lãnh đạo cao cấp nhà nước tuyên thệ khi nhận chức đã được đưa vào Hiến pháp 2013 là điều rất đáng mừng. Chúng ta tin rằng, một người đã tuyên thệ thì chắc chắn ý chí thực hiện lời thề của mình cao hơn khi không tuyên thệ.

Xin cảm ơn ông!