LĐO - Nguồn thu xổ số 2015 là 3 tỉ USD; 10 công ty xổ số luôn nằm trong top VNR500; và có nơi, thu nhập của “viên chức quản lý” xổ số lên tới 730 triệu đồng... Tất cả những con số khải hoàn và xán lạn ấy, dựa trên, xin nói thẳng - hình thức cờ bạc có môn bài mà chúng ta gọi là xổ số.
Có thể, các bạn sẽ giật mình trước doanh thu 40 tỉ đồng chỉ sau 1 tháng của Công ty xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) từ trò chơi đời mới mà “dân xanh chín” vẫn gọi là “xổ số kiểu Mỹ”.
Có 2 điểm đáng chú ý: Mới chỉ là thí điểm. Và từ thành công vang dội chỉ sau 1 tháng thí điểm này, người ta chuẩn bị đưa nó tới 11 tỉnh khác và có lẽ tiến tới phổ cập toàn quốc. Và Vietlott là một đơn vị thuộc Bộ Tài chính.
40 tỉ, có thể rất nhỏ so với con số doanh thu 3 tỉ USD toàn ngành, chỉ trong một năm chẳng hạn 2015. Nhưng nó là bước khởi đầu như mơ cho trò cờ bạc không - ai - bị - bắt này. Tương lai rạng ngời trước mắt: Ít nhất, con số 3 tỉ USD sẽ bị phá mốc rất nhanh.
Phải thêm vào đây, rằng trong top 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất, luôn có mặt ít nhất 10 công ty xổ số. Rằng mức thu nhập của “viên chức quản lý” xổ số có tỉnh lên tới 730 triệu đồng. Tức hơn 60 triệu đồng/tháng. À mà còn những chuyến đi nước ngoài “học kinh nghiệm xổ số” mang tính chất giải ngân nữa chứ!
Tất cả những con số khải hoàn và xán lạn ấy, dựa trên xổ số, xin nói thẳng là một hình thức cờ bạc có môn bài, đánh vào cái bánh vẽ “một đêm thành tỉ phú” của không ít người - xin lỗi thêm lần nữa, có khi ăn còn chẳng đủ.
Tôi nhớ một nghiên cứu của giảng viên chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright Đỗ Thiên Anh Tuấn từng chỉ ra rằng: Có những giai đoạn, nguồn thu từ xổ số kiến thiết đã chiếm đến hơn 27% tổng thu ngân sách nhà nước của các tỉnh ĐBSCL. Cá biệt như Hậu Giang lên đến gần 48% hay Vĩnh Long hơn 46%.
Bấy giờ, có khuyến cáo rằng tỉ trọng quá lớn và quá quan trọng trong cơ cấu thu ngân sách của địa phương từ xổ số cho thấy nhiều điều không ổn, cả về kinh tế, ngân sách lẫn xã hội.
Hay thẳng thắn hơn, những địa phương này không có những hoạt động kinh tế quan trọng, thực sự mang lại nguồn thu, mà phải dựa vào một nguồn thu hết sức đơn giản như kinh doanh vé số.
Và giờ, là xổ số kiểu Mỹ, ở cấp độ quốc gia.
Chắc trượt, chắc chắc trượt... Không biết ai và trong hoàn cảnh nào đã “cải biên” nhạc điệu sổ xố truyền thống trong mấy chữ ngắn gọn và chính xác đến thế. Nhưng chắc chắn, chắc trượt, hay rỗng túi, hay thất bại... sẽ luôn thuộc về người chơi.
Nhưng có nên duy trì và chấp nhận tình trạng 1/3 đến non nửa nguồn thu ngân sách ở không ít các địa phương là nhằm từ túi dân? Từ các hoạt động cờ bạc phi sản xuất?
Ừ thì ngân sách còn khó khăn! Ừ thì phải tận dụng mọi nguồn thu. Nhưng nếu cứ mải mê nhấn mạnh trò móc túi này thì liệu sẽ đến lúc sẽ xảy ra những câu chuyện bi hài: Nhà nhà làm đại lý, người người chạy viên chức xổ số? Còn sản xuất, còn tạo ra của cải vật chất là việc của người khác?
