Đất Việt - 17 người dân huyện Phúc Thọ đã bị tòa án kết tội “gây rối trật tự” và xử tù khi kéo nhau lên sân UBND xã nấu cháo chờ khiếu kiện.
“Nhận án tù vì… nấu cháo trong sân UBND xã”, đó là câu chuyện bi hài cười ra nước mắt mà báo Lao động đề cập thời gian gần đây. Nếu xét về độ gây bức xúc dư luận, thì nó cũng chẳng khác là bao so với vụ ông chủ quán phở Xin chào bị công an huyện Bình Chánh (TP Hồ Chí Minh) khởi tố hình sự.
Có thể tóm tắt vụ việc như sau, từ năm 2012 đến 2014, hàng trăm người dân nhiều lần tổ chức bắc bếp nấu cháo tại trụ sở UBND xã Liên Hiệp (Phúc Thọ, Hà Nội) nhằm yêu cầu chính quyền xã thực hiện Kết luận giải quyết đơn tố cáo của UBND huyện Phúc Thọ, xử lý cán bộ sai phạm trong quản lý đất đai.
Nôm na thì có thể gọi đây là một cuộc “chống tham nhũng” do người dân thực hiện khi họ làm đơn tố cáo, nêu đích danh 10 cán bộ xã vi phạm. Kết quả đã có 3 cán bộ xã phải ra tòa, đi tù gồm ông nguyên Chủ tịch UBND xã Liên Hiệp, 2 ông nguyên chủ nhiệm HTX Đông Hối và Hạ Hiệp.
“Trạng chết chúa cũng băng hà”, trước khi lôi được nhóm 3 cán bộ kia ra tòa vì tội “vi phạm các quy định về quản lý đất đai” thì tòa án huyện Phúc Thọ đã có quyết định khởi tố tội “gây rối trật tự công cộng” với 17 người dân trong xã đã theo đuổi vụ việc này suốt nhiều năm.
Rõ khổ cho họ, ngày xưa đi kiện thì có mo cơm quả cà, ngày nay đi kiện đỡ gieo neo hơn, họ nhóm lửa nấu cháo để ăn trong lúc chờ được kiện, kể cũng là hợp lẽ tự nhiên vì bụng đói thì ông thần ông thánh nào cũng chẳng có sức mà làm gì được. Họ mang củi lửa, nồi niêu đến sân ủy ban xã nấu nồi cháo rồi múc chia nhau ăn.
Khởi tố bị can đã nêu rõ: “Do đun nấu bằng củi, trấu, mùn cưa, thời gian kéo dài nhiều tiếng đồng hồ nên quá trình nấu cháo, khói bốc lên xông vào các phòng làm việc của cán bộ UBND xã Liên Hiệp… khiến toàn bộ các cơ quan ban ngành của xã bị đình trệ, không làm việc được”.
Kết quả là 17 người dân nấu cháo đã nhận tổng cộng 475 tháng tù và 39 tháng án treo. So với tổng cộng 84 tháng tù của 3 ông cán bộ sai phạm bị tòa xử thì đúng là câu “chờ được vạ má đã sưng”, mà má còn sưng to gấp 6-7 lần cái vạ.
Vì sao lại thế? Rõ ràng chỉ cần đặt 2 kết quả xét xử này cạnh nhau đã thấy có cái gì đó “khang khác”. Dân khổ sở suốt 2 năm trời, đi lên đi xuống hàng trăm lần để yêu cầu chính quyền xã thực hiện nghiêm kết luận của huyện, đưa được 3 ông cán bộ sai phạm ra tòa. Thế nhưng đổi lại, có 17 người lương thiện cũng sa vào vòng lao lý chỉ vì cái tội… khói bếp nấu cháo xông vào phòng làm việc của cán bộ gây đình trệ.
Đành rằng pháp luật thì phải nghiêm minh. Đành rằng mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật. Nhưng đem 17 người dân tích cực nhất trong quá trình đấu tranh chống tham nhũng ra xét xử vì tội nấu cháo gây rối trật tự công cộng, là quá thừa lý mà thiếu tình.
Dân sai thì cán bộ phải giải thích cho họ rõ, phải vận động, tuyên truyền, và trước tiên, phải giải quyết nhanh, dứt điểm những khiếu nại tố cáo chính đáng của họ mới là tròn trách nhiệm. Đằng này khép những người lương thiện vào điều nọ luật kia để khởi tố bị can một cách máy móc, cứng nhắc, thì vô hình chung, chính quyền đã đẩy người dân ra xa mình.
Và cay đắng nhất, trong số 17 người bị đi tù ấy, có bà Nguyễn Thị Thìn năm nay 64 tuổi, mù chữ, nghèo khó bị xếp vào thành phần “nguy hiểm” nhất đã phải nhận tổng cộng đến 60 tháng tù. Trong khi tòa sơ thẩm thừa nhận Cơ quan điều tra đã vi phạm tố tụng khi tiến hành điều tra người đàn bà mù chữ này.
Cơ quan điều tra không tiến hành đối chất, không có chứng cứ trực tiếp mà chỉ có chứng cứ gián tiếp là lời khai của một số người làm chứng, bị cáo mù chữ nhưng trong biên bản có chữ ký không biết của ai, ở đâu. Đó là một số vi phạm tố tụng trong việc khởi tố bà Thìn.
Vụ án “nấu cháo bị đi tù” đến nay vẫn còn làm người dân xã Liên Hiệp bức xúc, 17 bị can vẫn cho rằng mình bị oan sai. Tuy nhiên, chưa có ai được “đèn giời soi xét” như ông chủ quán phở Xin chào ở Bình Chánh.
Một kinh nghiệm đau thương rút ra, đó là từ giờ đi kiện, tố cáo tham nhũng thì cứ lặng lẽ cơm đùm cơm nắm mà đi, đừng nấu cháo làm gì. Khói bếp bay lên đến cửa quan, cán bộ không làm được việc, dân đi tù như chơi. Than ôi, ai bảo khói bếp là không nguy hiểm?
